Koning winter. Die kennen we allemaal wel. Maar wist je dat koning winter ook een baard heeft? Nou die heb ik dus laatst gezien. Oh ja en koning winter was er ook!
Zaterdagmorgen, het eerste weekend van december, de zon verstopt achter een laaghangend wolkendek. Terwijl het waterkoud is en op sommige plekken de rijp nog op de tuinmeubels staat denk ik dan dus; nou dat is lekker weer voor een ritje op de mountainbike. Op zich geen gekke gedachte, het bos is dan op zijn mooist.
Baard onder de beuken
Terwijl ik lekker doortrap op de mountainbike over de Ginkel en Planken Wambuis (vooral om warm te blijven) kijk ik ook nog wat om me heen. Niks mooiers dan tijdens zo’n ritje wilde zwijnen of een ree tegen te komen (en dat zal me niet voor de eerste keer gebeuren). Terwijl ik vanaf de MTB-route de Planken Wambuis weg op draai zie ik opeens in mijn ooghoek iets wits op de grond liggen.
Huh? Iets wits? Zou het? Ja is het echt? Woowwww kicken! Op de grond, onder de beuken lag de de baard van koning winter!
IJshaar!
‘De baard van koning winter’ waar ik het steeds over heb, dat is ijshaar. IJshaar vindt je met enigzins vochtige omstandigheden gecombineerd met een luchttemperatuur onder het vriespunt. IJshaar ontstaat door een schimmel die voornamelijk in dode beukentakken zit. Tijdens de afbraakprocessen die de schimmel in de takken doet komt vocht vrij. Bij vorst wordt het vocht in die takken ijs. En omdat ijs meer volume heeft dan water, gaathet een weg naar buiten zoeken door allerlei kleine porien en gaatjes. Het ijs wordt dan naar buiten ‘geperst’ en dan krijg je IJshaar.
Voor mij was het de eerste keer dat ik in Nederland ijshaar zag. Vorig jaar had ik in Duitsland wel al een enorme dosis gezien in de bossen bij Winterberg (daar struikelde je er bijna over) maar in Nederland had ik het nog niet eerder gezien. Ik was dus helemaal happy met mijn vondst. Ik had later die ochtend ook zelfs nog het geluk om het op een andere plek ook nog te vinden. Je begrijpt. Ik had een top ochtend! Daar stapt deze mountainbiker graag even voor af :).
Waarom is IJshaar vet?
Nu hoor ik je denken, waarom ben je zo blij met een ijsschimmel? Nou, goeie vraag. Ik denk in de eerste plaatst omdat het een best bijzonder natuurverschijnsel is. Je hebt er namelijk vorst (luchttemperatuur onder 0), vocht en oude beukenbossen voor nodig. En vooral die vorst is in Nederland nog wel eens lastig de laatste jaren ;). Pas als de puzzelstukjes kloppen heb je kans om ijshaar te zien en dat maakt het (in ieder geval voor mij) erg bijzonder.
En daarnaast is het gewoon een ongelofelijk vet natuurverschijnsel. Want als je naar de foto’s kijkt, geef dan toe dat het gewoon ontzettend mooi is. Volledig gemaakt door de natuur, daar is geen mensenhand aan te pas gekomen.
Dus de volgende keer als je met vrieskou het bos in gaat. Kijk dan goed om je heen! Wie weet kom je dan ook de baard van koning winter tegen. Zeker de moeite om even bij stil te staan!
PS. Sta niet te lang stil. Toen ik thuis kwam had ik zelf ook ijshaar. Mijn baard was bevroren ;).
PPS: ik maakte ook nog een korte vlog over ijshaar. Deze kan je hieronder bekijken. 1 kanttekening: in de vlog zeg ik dat ijshaar schimmel is die naar buiten geduwd wordt. Maar de schimmel wordt niet naar buiten geduwd. het vocht wat de schimmel maakt wel :).