Elke regio, streek of land heeft wel zijn eigen ‘Big-5’. Vijf grote dieren die je in die regio of streek kan spotten. Ook de Alpen hebben hun eigen Big-5. Deze zomer deed ik een poging om ze allemaal te vinden. Maar of het ook gelukt is…..?
De Big-5 van de Alpen
Laten we even beginnen met welke dieren er eigenlijk in de Big-5 van de Alpen zitten. Op internet wisselt de soortensamenstelling nog wel eens. Met een klein beetje puzzelen kwam ik op de volgende vijf soorten: Alpenmarmot, steenbok, gems, steenarend en lammergier.
Een mooie lijst met soorten en leuke uitdaging voor twee weken Alpen! Maar nu over naar het spotten, hoe gemakkelijk (of moeilijk) gaat dat worden? Met twee weken in de bergen van Zwitserland, Italië en Frankrijk in het vooruitzicht zou het goed moeten komen, toch?
Marmotten
Ga je in de alpen wandelen? Dan is de kans vrij groot dat je een marmot tegenkomt! Marmotten, ook wel mormeldieren, horen bij de bergen. Het is ook de makkelijkste van het lijstje. In veel alpenweides kan je ze tegen komen. Deze kleine fluffy-turbocavia’s zie je vaak snoepend van de bloemen of waaks op hun achterpootjes staand.
Extra handig is dat marmotten naar elkaar fluiten en piepen bij gevaar, dan zie je ze een stuk sneller! Dit kan ik uit eigen ervaring bevestigen overigens, op onze eerste wandeling begon een marmot op een meter op 15 flink te gillen om soortgenoten voor (waarschijnlijk ons) te waarschuwen.
Of wij de marmot nou gespot hadden, of de marmot eerder ons laten we even in het midden. Maar de eerst marmot van de vakantie was binnen. En er zouden er nog veel meer volgen!
Steenbok
Steenbokken zijn echte bergbeklimmers. Deze indrukwekkende geiten leven op grote hoogte (en vaak ook steile kliffen) in de bergen. Daar eten ze planten, grassen en mossen van de rotsen. Sierlijk bewegen ze zich over de steilste kliffen en rotswanden. En dat allemaal met evenveel balans en finesse.
Steenbokken zitten echt hoog in de bergen, vaak op de kale stukken rots ruim boven de boomgrens. De beste manier om ze te spotten is rotskammen en hellingen af te speuren en dan te hopen dat je hun silhouetten goed kan zien.
Zelf wilde ik heel graag steenbokken zien. Na een dag of vijf was het geluk aan onze zijde. Die dag stond een wandeling bij de Col du Grand Saint Bernard op het programma. Deze wandeling liep op flinke hoogte (startpunt op 2400 meter hoogte) en van andere wandelaars had ik gehoord dat zij daar steenbokken gezien hadden.
Helaas trok bij ons na ongeveer een uur de lucht volledig dicht en sloten wolken zich om de bergtoppen. En geloof me, dan zie je niet veel meer. Op de laatste klim trok het gelukkig weer open en wat denk je: op een bergwand die net in de zon kwam te liggen stonden drie steenbokken! Twee geiten en een jong zochten tussen de rotsen naar wat te snacken. Terwijl we een interval van ongeveer 15 minuten met zon hadden konden we de steenbokken mooi zien. Steenbokken: check!
Gems
Stel je een berggeit voor en kijk dan naar het plaatje van een gems. Dikke kans dat ze overeenkomen. Deze soort is prima thuis in de Alpen. Met ongeveer de grote van een ree is de gems gemakkelijk te herkennen aan de witte streep op zijn snuit en zijn gekromde hoorntjes. Zijn licht-tot donkerbruine vacht zorgt er voor dat spotten nog wel een uitdaging kan worden. Stiekem zijn bergen namelijk best groot als je naar een kleine bruine gems speurt.
En toch kon ook deze soort afgevinkt worden, met grote dank aan mijn vriendin! Tijdens een wandeling in de Ecrins (vlakbij La Chappelle) waren we bezig met de terugweg. We hadden de daling terug naar het startpunt al in gezet toen ze opeens wat zag staan op een rotswand. Snel de verrekijker gepakt en daar stond een gems rustig te grazen tussen de rotsen. Door de kenmerkende witte streep over de kop en kromme hoorns was het niet te missen dat het om een gems zien. Mijn eerste gems ooit, weer een nieuwe soort om af te vinken!
Steenarend
Wie de Big-5 van de Alpen wil spotten moet ook veel omhoog kijken. Twee van de vijf zijn namelijk vogels! Een daarvan is de steenarend. Een indrukwekkende roofvogel die rond bergtoppen zweeft op zoek naar zijn volgende maaltje. De steenarend is echt wat je van een arend verwacht: groot, imposant en één bonk kracht.
Het spotten van een steenarend is, met enige alertheid, niet heel moeilijk. Althans zo heb ik het ervaren. Op de eerste wandeling (ook die van de marmot) hadden we al vrij snel een steenarend gespot. In de twee weken dat we in de bergen waren zouden er nog veel volgen. Saai wordt het gelukkig nooit om deze indrukwekkende vogels te zien. Elke waarneming (en ik heb er ruim 10 gezien deze trip) was even mooi!
Lammergier
Het laatste lid van de Big-5 van de Alpen is de Lammergier. De grootste vogel van Europa die met een indrukwekkende spanwijdte van bijna 3 meter door het luchtruim zweeft. Het ging lang niet goed met de lammergier maar gelukkig is er nu in de Alpen weer een mooie populatie aan het ontstaan (mede dankzij introducties in Frankrijk). De lammergier is een aaseter, hij jaagt dus niet zelf maar eet van karkassen van dode dieren. Daarbij hebben lammergieren een bijzondere voorkeur voor het merg uit botten. Om dit te pakken te krijgen laten ze vaak van grote hoogte botten op de rotsen vallen zodat de botten versplinteren en de lammergier bij het smakelijke merg kan.
Nou denk je misschien dat de grootste vogel van Europa spotten niet heel moeilijk kan zijn toch? Nou dat valt tegen. Ondanks hun formaat zijn ze nog niet zo talrijk als bijvoorbeeld vale gieren (die ik in Frankrijk veel zag). Maar toch hebben die vale gieren er wel voor gezorgd dat ik een lammergier vond!
Tijdens een wandeling in de Ecrins (zelfde stuk als waar ik de Gems zag, alleen andere wandeling) zaten we naar een groep vale gieren te kijken die rond een rotswand probeerde op te stijgen op de thermiek. Opeens viel mijn oog op een vogel met een afwijkende vogel tussen de vale gieren. Een paddelvormige staart verraadde dat dit een lammergier was! De imposante vogel schroefde nog een paar rondjes omhoog om vervolgens weer in te naar een bergkam en uit beeld te verdwijnen. De foto’s zijn een pixelparade en niet meer dan een bewijsplaatje, maar de laatste van de Big-5 was binnen!
De lijst compleet!
Aan het einde van de vakantie kon ik tevreden alle leden van de Big-5 van de Alpen afstrepen. Het mooie was dat ik ze allemaal gespot had gewoon tijdens wandelingen in de bergen. Het loont dus om, ook op vakantie, goed om je heen te blijven kijken!
Deze ‘Big-5’ is in ieder geval binnen, op naar de volgende bestemming én big-5!